سیستم مدیریت محتوا یا CMS چیست ؟

در دنیای حاضر و با حجم انبوه اطلاعات ریز و درشت، پیدا کردن ایده‌های تولید محتوا کار چندان سختی نیست. اما مدیریت کردن آن قطعا احتیاج به انرژی مضاعف دارد. در حال حاضر سیستم‌های مدیریت محتوا به کمک تولیدکنندگان و توسعه دهندگان وب‌سایت‌ها آمده و این کار را برای آنها بسیار راحت‌تر کرده است. اما ممکن است این سوال برای شما پیش بیاید که بهترین سیستم مدیریت محتوا یا CMS کدام است ؟ در این مقاله ما به این مسئله پرداخته‌ایم. همراه ما در الیت دیزاین باشید.

سیستم مدیریت محتوا یا CMS چیست؟

سیستم مدیریت محتوا ( Content Management System ) یا CMS، سیستمی است که برای مدیریت و ویرایش محتوا و اطلاعات وب‌سایت استفاده می‌کنیم. این برنامه امکان مدیریت، ویرایش و انتشار محتوا در محیط وب را به کاربر می‌دهد. کار کردن با آن بسیار ساده است.

همین سادگی و راحتی استفاده از این سیستم موجب شده در سال‌های اخیر تقریبا هر کسی که با دنیای اینترنت و وب‌سایت سر و کار دارد حداقل یکبار از آن استفاده کرده باشد یا دست‌کم درباره‌ی آن شنیده باشد. در واقع CMS ها ابزارهای لازم برای یک کاربر مبتدی را هم فراهم آورده است.

وظایف CMS چیست؟

وظیفه اصلی CMS ها انتشار محتوا می‌باشد. هر مدل متن، تصویر، ویدئو و… را به راحتی می‌توان با آن منتشر کرد و در معرض دید مخاطب قرار داد.

CMS ها امکان دسته‌بندی محتوا را بر اساس موضوع و زمان و مدت انتشار به کاربر می‌دهد.

با داشتن یک CMS می‌توانید محتوای سایت خود را بدون نیاز به دانستن برنامه‌نویسی و کدنویسی، ویرایش و اصلاح و منتشر کنید.

وظیفه بعدی این سیستم، دریافت ریز محتوای ارسال شده است که می‌توان با استفاده از همین سیستم‌ این بازخوردها را در قالب نظرسنجی، فرم‌های نظرات و انتقادات و پیشنهادات از کاربران دریافت کرد.

انواع سیستم‌های مدیریت محتوا

این CMS ها انواع مختلفی دارند که تقریبا کارایی آنها مشابه یکدیگر است ولی در عین حال تفاوت‌هایی نیز با هم دارند.

سیستم مدیریت محتوای عمومی

یک سیستم اینترنتی‌ست که در قالب یک نرم افزار از پیش آماده شده به بازار عرضه شد. به این سیستم‌ها Open Source یا کد باز هم می‌گویند.

کد باز به این معنی‌ست که از کاربران مبتدی گرفته تا متخصصین این حوزه به راحتی می‌توانند هر طراحی و تغییراتی که مایل بودند در آن‌ها اعمال کنند. یکی از نکات بسیار حیاتی این سیستم‌ها این است که آن‌ها با قوانین جدید گوگل هم‌ جهت هستند و مشکلی و چالشی با مبحث سئو و امنیت سایت ندارند.

این سی‌ام‌اس‌ها مانند نرم‌افزارها هستند و شما باید آن‌ را روی هاست وب‌سایت نصب کنید.

مزیت‌های استفاده از این مدل سیستم‌های مدیریت محتوا دسترسی و اصلاح راحت و دائم محتوا، امکانات جانبی جذاب و کاربردی و بروزرسانی‌های متعددی‌ست که این سیستم‌ها در اختیار کاربران قرار می‌دهد.

علاوه بر مزیت‌ها، این سیستم معایبی هم دارد مثل عدم دسترسی‌ به برخی از امکانات و محدودیت این CMS ها به برخی زبان‌های کدنویسی. این معایب باب میل بسیاری از کاربران حرفه‌ای نیست.

چند نمونه از سیستم‌های مدیریت محتوای عمومی

• وردپرس: کارکردن با وردپرس راحت و آسان است. دسترسی به آن رایگان و حجم کمی هم اشغال می‌کند. نصب و راه اندازی این سیستم راحت است در کنار این افزونه‌هایی در اختیار کاربران قرار داده که موجب محبوبیت وردپرس شده است. در حال حاضر بیش از ۹۰ هزار سایت فارسی زبان از وردپرس استفاده می‌کنند.
• جوملا (Joomla): جوملا یا وردپرس؟ این دو سیستم همیشه با یکدیگر مقایسه می‌شوند و هر کدام طرفداران خود را دارند.
  از ویژگی‌های بارز جوملا رایگان بودن آن همراه با نصب و راه‌اندازی آسان و افزونه‌های متعددی‌ست که به کاربر امکان استفاده آسان‌تر را می‌دهد. جوملا برای سایت‌های فروشگاهی مناسب است ولی رابط کاربری پیچیده آن باعث شده استفاده از آن برای بعضی افراد سخت باشد.
  Wix و Weebly از انواع دیگر سیستم‌های مدیریت محتوای عمومی هستند.

سیستم مدیریت محتوا یا CMS اختصاصی

نوع دوم از سیستم‌های مدیریت محتوا، سیستم‌های اختصاصی هستند که به این سیستم‌ها نرم‌افزاری مستقل نیز می‌گویند. این سیستم‌ها معمولا مختص یک برند برای راه‌اندازی وب‌سایت هستند. این CMS ها نسبت به نوع قبلی استفاده کمتری دارند اما محدودیت‌های مدل قبلی را ندارند.

معایب این نوع سیستم این است که از آنجایی که بصورت اختصاصی تهیه می‌شود، امنیت و ارتقا این سیستم به عهده خود کاربر می‌باشد. اما در سیستم‌های عمومی این فعالیت‌ها توسط خود پشتیبانی سیستم انجام می‌گیرد.

سیستم مدیریت محتوای سنتی

سیستم مدیریت محتوای سنتی (Web Content Management)، اولین نوع از سامانه‌های مدیریت محتوا بوده که در آن ارتباط نزدیکی بین مبحث ویرایش و مبحث توسعه ( برای توسعه‌دهندگان ) وجود داشته است. در این سی‌ام‌اس‌ها کاربران به آیتم‌های ویرایش یک مطلب مثل ویرایش عنوان، دسته‌بندی‌ها و… دسترسی دارند. اما با این حال کاربری که کار ویراستاری محتوا را انجام می‌دهد به بخش‌های مرکزی و تنظیمات سایت و کدهای قالب دسترسی ندارند.

این سیستم‌ها نیز مانند موارد قبلی معایبی با خود به همراه دارند. سیستم‌های سنتی با آخرین تغییرات وب همراه نیستند، استفاده از آن‌ها برای وب‌سایت‌های چندمنظوره توصیه نمی‌شود.

سیستم مدیریت محتوای هدلس (Headless CMS)

اصطلاحاتی با نام بک‌اند ( Back-end ) و فرانت‌اند ( Front-end ) در طراحی وب‌سایت وجود دارد. این دو اصطلاح در واقع لایه‌های یک وب‌سایت هستند. فرانت‌اند مواردی است که مخاطبین یک وب‌سایت آن را مشاهده می‌کند و بک اند پشت فرم کار و بخش پنهان ماجرا است که مخاطبین وب‌سایت آن را نمی بینند.

در سیستم‌های سنتی، بک‌اند و فرانت‌اند در قالب یک مجموعه توسعه داده شده و نمی‌توان فقط در یکی از آن‌ها ویرایش‌ها را انجام داد. اما در Headless CMS این دو لایه مجزا از یکدیگر هستند و کاربر سایت می‌تواند به صورت جداگانه روی هر بخش کار کنند.

این قابلیت برای توسعه‌دهندگان این امکان را فراهم می‌کند که تغییرات بیشتری در بخش‌های مختلف وب‌سایت اعمال کنند و هر بخش را به صورت جداگانه ویرایش کنند.

سیستم مدیریت محتوای ترکیبی ( Hybrid CMS )

در سال‌های اخیر سیستم‌های مدیریت محتوای هدلس بیش‌تر از پیش محبوبیت یافتند و بسیاری از صاحبان و توسعه‌دهندگان وب‌سایت‌ها این سیستم‌ها را انتخاب کردند و همین باعث شد تا شرکت‌های ارائه‌دهنده سیستم‌های مدیریت محتوای سنتی برای عقب نماندن از قافله اقدام کنند و سیستم‌های مدیریت محتوای ترکیبی را به بازار عرضه کنند.

از مزیت‌های این سیستم‌ها می‌توان به پشتیبانی از بسیاری از زبان‌های برنامه‌نویسی دنیا اشاره کرد.

بهترین CMS ها کدامند؟

با توجه به نوع و مدل کسب و کار و سایتتان، می‌توانید مناسب‌ترین CMS ها را انتخاب کنید.

مثلا بهترین انتخاب برای وب‌سایت‌های خبری وردپرس و اگر صرفاً فقط یک وب‌سایت ساده و معمولی می‌خواهید از سیستم‌های سنتی استفاده کنید.

اما توجه داشته باشید که هر CMS باید یکسری ویژگی‌ها را دارا باشد تا شما بتوانید به بهترین نحو از آن استفاده کنید. از جمله این ویژگی‌ها:

• امکانات و ابزارهای متفاوت را در اختیار کاربران قرار دهد.
• از زبان فارسی پشتیبانی‌کند.
• آموزش و راهنمایی و پشتیبانی لازم را برای استفاده راحت‌تر سیستم داشته باشد.
• محدودیت کمتری را برای کاربران اعمال کند.

نتیجه‌گیری

انواع سیستم‌های مدیریت محتوا یا CMS ها در بازار دیجیتال دنیا موجود است این بستگی به شما دارد که علاقمند به کدام یک از انواع سیستم هستید و مایلید چه امکاناتی را در برابر چه هزینه‌ای دریافت کنید. در این مقاله سعی کردیم اطلاعات مورد نیاز برای معرفی سیستم‌های مدیریت محتوا را به ساده‌ترین شکل ممکن در اختیارتان قرار دهیم. امیدواریم مجموع این اطلاعات برای شما مناسب و کاربردی باشد.